De boodschap van de goddelijke barmhartigheid
Met de heiligverklaring van zuster Maria Faustina Kowalska (1905-1938) werd vorig jaar de zondag na Pasen ingesteld als het feest van de Goddelijke Barmhartigheid. De bescheiden zuster Faustina was verantwoordelijk voor deze devotie. Paus Johannes Paulus II benadrukte toen het belang de boodschap van de barmhartigheid "in haar totaliteit" te aanvaarden.
Frans D'Agostino
Voor een volledig begrip van de uitspraak van paus Johannes Paulus II de boodschap van de barmhartigheid "in haar totaliteit" te aanvaarden, is het goed enkele gebeurtenissen in het Oude en het Nieuwe Verbond na te gaan. 'Oude Verbond' is hier gebruikt omdat het beter de relatie tussen God en mens weergeeft dan het net zo correcte woord Testament.
|
De schepping had als doel engelen en mensen, vrije wezens met wie God een "verbond" sloot en die Hij gelukkig wil maken, een zekere deelname aan zijn eigen leven te geven. Hier zien wij de liefde van God, die het leven schenkt opdat men gelukkig is. Liefde is gelukkig willen maken. God is zelf Liefde (1 Joh. 4,16): de liefde tussen Vader, Zoon en heilige Geest stroomt als het ware, door een vrij besluit van God, over in de schepping.
Na de zondeval zien wij de straf: dit is de rechtvaardigheid van God. |
|
Hij is heilig per uitstek. "Zelfs niet de kleinste smet kan ik tolereren", zei Christus aan de heilige Margareta Maria Alacoque. Deze straf is geen wrok of wraak: ze is vereist door de liefde. De mens is er niet mee gediend als er niets gebeurt nadat hij zich misdragen heeft.
Oude Verbond
De aankondiging van de straf gaat samen met die van de Verlossing (Gen. 3,15): het kroost van de vrouw zal de kop van de slang verpletten. Hier hebben wij al de barmhartigheid: de liefde van God is sterker dan het kwaad van de mens, God laat zijn schepsel niet alleen. Barmhartigheid: hart hebben voor de arme, gelijkluidende weergave van het Latijnse woord misericordia.
De geschiedenis van het Oude Verbond is aldus samen te vatten: het aanbod van liefde door God, de trouw maar daarna de ontrouw van het uitverkoren volk, de straf (als hoogtepunt de ballingschap) met als doel berouw, het volk dat door de straf tot inkeer komt en barmhartigheid afsmeekt, de steun die God dan weer verleent. Langzaamaan verhoogt zich dan het godsdienstig en zedelijk niveau van het volk. Liefde, rechtvaardigheid en barmhartigheid hebben dit alles teweeggebracht.
Nieuwe Verbond
Het Nieuwe Verbond beweegt zich op een veel hoger niveau. De Eucharistie, vrucht van het Kruis, is het centrum ervan. "Een mysterie van onbegrensde liefde, want 'nu zou Hij - Christus - zijn liefde betonen tot het uiterste' (Joh 13,1). Een mysterie van goddelijke diaconie, die het vleesgeworden Woord de voeten van zijn schepselen doet wassen", stelt de paus in zijn Witte Donderdagbrief van dit jaar. Het lijden en sterven van Gods eigen Zoon voor zijn schepselen die zondaars zijn, laat ons zowel de heiligheid van God zien als hoe erg de zonde is. Maar deze overgave is Jezus niet genoeg. Hij wil blijven in de heilige Eucharistie, als voedsel en reisgezel van de mens op zijn aardse weg. Dit is liefde die in een "oneindige barmhartigheid" overloopt: God beseft de zwakheid van zijn schepsel en komt hem tegemoet.
Totaliteit
Om de barmhartigheid te ondervinden, moeten wij tot inkeer komen, ons berouw tonen. Voor de "volle" aflaat - kwijtschelding van de tijdelijke straffen - geldt de voorwaarde: berouw over de hele linie, het afsmeken van de goddelijke barmhartigheid en de belijdenis van de zonden in het sacrament van de biecht. Deze volle aflaat, die slechts in bijzondere omstandigheden verkregen kan worden, kan ook verkregen worden op de zondag van de goddelijke barmhartigheid. God geeft veel, maar Hij vraagt ook. Dit is zijn rechtvaardigheid. Wie niet bereid is te trachten zijn leven te beteren, vergist zich als hij zomaar op de barmhartigheid van God rekent. God zal hem kansen geven, maar uiteindelijk moet de mens de stap zetten: iets anders gaat tegen de heiligheid van God in.
|
God beseft de zwakheid van zijn schepsel en komt hem tegemoet. |
|
Nu wordt duidelijker wat het betekent de boodschap "in haar totaliteit" te aanvaarden. Het gaat primair om het besef dat men de barmhartigheid van God nodig heeft. De christen erkent in zichzelf zaken die anders of beter moeten en kunnen. Hij neemt zijn toevlucht tot de barmhartigheid van God en tot de sacramenten "van het dagelijks leven", biecht en Eucharistie. Hij doet dit in nederigheid, berouw en met de blijde verwachting van iemand die tot heiligheid is geroepen.
School van gebed
Vervolgens gaat het erom "de verrezen Christus in ons op te nemen, die de wonden van zijn kruisiging toont" en "doordrongen te worden van de geest die de verrezen Christus ingeeft". De mens moet beseffen "dat hij ook het gebod heeft gekregen 'barmhartig te zijn' met anderen" en dat hij moet doen zoals Jezus, die zich boog over alle menselijke ellende, "zowel stoffelijke als geestelijke". Met andere woorden: "Zalig de barmhartigen, want ze zullen barmhartigheid ondervinden."
De maatstaaf van deze liefde is Christus. Dat kan niet zomaar. "Het is werkelijk niet gemakkelijk -wij citeren steeds uit die homilie bij de heiligverklaring van zuster Faustina - te beminnen met een grote liefde, gevormd door de waarachtige overgave van zichzelf. Deze liefde leert men slechts in de school van God, in de warmte van zijn liefde." Deze school zullen wij doorlopen als wij van onze christelijke gemeenschappen "scholen van gebed" zullen maken, zoals de paus stelt in zijn apostolische brief aan het begin van dit millennium Novo Millennio Ineunte. Pas dan zullen wij ernaar streven "een hoge standaard van het gewone christelijk leven" te bereiken en de "uitdagingen van vandaag" aan te pakken. In het kort: om ons om te vormen in "een andere Christus", beter nog in "Christus zelf", zoals de zalige Josemaría Escrivá met durf stelde.
De "totaliteit van de boodschap" is dan: besef en belijd dat je barmhartigheid nodig hebt, maar blijf niet bij het afsmeken. Tracht lief te hebben zoals Christus liefhad, en je zult barmhartigheid ondervinden.
Tot slot: sommige beweren dat wie meent de waarheid te kennen, arrogant, intolerant en onbarmhartig wordt. Maar de waarheid is Christus en Hij is liefde. Liefde gaat over naar barmhartigheid, ze is niet arrogant en intolerant. In tegendeel! Zij dient en heeft alles over voor iedereen.
De auteur is priester van het Opus Dei.
© 2001 Katholiek Nieuwsblad
Niets van deze uitgave mag opnieuw worden uitgegeven in welke vorm dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever
Terug naar voorgaande pagina.